Θεωρία Αυτοδιάθεσης

 

 

Περιγραφή

 

Η Θεωρία Αυτοδιάθεσης (Self-Determination Theory – SDT) είναι μια θεωρία της ανθρώπινης κινήτρου και προσωπικής ανάπτυξης που προτάθηκε από τους Edward L. Deci και Richard M. Ryan. Η SDT εστιάζει στις κοινωνικές συνθήκες που προάγουν ή παρεμποδίζουν τη φυσική μας ικανότητα για αυτορρύθμιση και ψυχολογική ανάπτυξη. Σύμφωνα με τη SDT, η ικανοποίηση τριών βασικών ψυχολογικών αναγκών – αυτονομία, ικανότητα και συνδεσιμότητα – είναι ουσιαστική για την ανάπτυξη, την ευημερία και την κινητοποίηση του ατόμου.

 

Στόχος

 

Ο κύριος στόχος της Θεωρίας Αυτοδιάθεσης είναι να εξηγήσει πώς οι διαφορετικοί τύποι κινήτρων (ενδογενείς και εξωγενείς) επηρεάζουν τη συμπεριφορά και την ψυχολογική υγεία των ατόμων. Ειδικότερα, η SDT εξετάζει:
Ενδογενή Κίνητρα: Κίνητρα που προέρχονται από την εσωτερική ικανοποίηση και ενδιαφέρον για την ίδια τη δραστηριότητα.
Εξωγενή Κίνητρα: Κίνητρα που προέρχονται από εξωτερικές ανταμοιβές ή πιέσεις.
Βασικές Ψυχολογικές Ανάγκες: Ανάγκες για αυτονομία, ικανότητα και συνδεσιμότητα που πρέπει να ικανοποιηθούν για τη βέλτιστη λειτουργία και ευημερία.

 

Ανάλυση

 

Η ανάλυση των δεδομένων και των θεωρητικών υποθέσεων στη SDT περιλαμβάνει:

Δομική Εξίσωση Μοντελοποίηση (SEM): Χρησιμοποιείται για να εξεταστεί η σχέση μεταξύ των ψυχολογικών αναγκών, των κινήτρων και των αποτελεσμάτων στην ευημερία και την απόδοση.
Μέτρηση των Βασικών Αναγκών: Χρησιμοποιούνται εργαλεία όπως το Basic Psychological Needs Scale για να μετρηθούν οι βαθμοί στον οποίον ικανοποιούνται οι ανάγκες αυτονομίας, ικανότητας και συνδεσιμότητας.
Ανάλυση Διακύμανσης (ANOVA): Χρησιμοποιείται για να εξεταστεί η επίδραση των διαφορών στις κοινωνικές συνθήκες στην ικανοποίηση των βασικών αναγκών και την κινητοποίηση.

 

Βαθμονόμηση

 

Η βαθμονόμηση στη SDT περιλαμβάνει την ανάπτυξη και τη χρήση αξιόπιστων και έγκυρων εργαλείων για τη μέτρηση των ψυχολογικών αναγκών και των τύπων κινήτρων. Αυτό περιλαμβάνει:
Εργαλεία Μέτρησης: Όπως το Intrinsic Motivation Inventory (IMI) και το Self-Regulation Questionnaires (SRQ) για τη μέτρηση των διαφόρων τύπων κινήτρων και ρυθμίσεων.
Ψυχομετρικές Ιδιότητες: Εξέταση της αξιοπιστίας (π.χ., αλφα του Cronbach) και της εγκυρότητας (π.χ., συγκριτική εγκυρότητα) των εργαλείων.
Διαπολιτισμική Επικύρωση: Εξασφάλιση ότι τα εργαλεία είναι έγκυρα και αξιόπιστα σε διαφορετικά πολιτισμικά και κοινωνικά πλαίσια.

 

Βιβλιογραφία

 

Ορισμένες βασικές πηγές για τη Θεωρία Αυτοδιάθεσης περιλαμβάνουν:
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (1985). Intrinsic Motivation and Self-Determination in Human Behavior. New York: Plenum.
Ryan, R. M., & Deci, E. L. (2000). Self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being. American Psychologist, 55(1), 68-78.
Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2002). Handbook of Self-Determination Research. Rochester, NY: University of Rochester Press.
Vansteenkiste, M., Niemiec, C. P., & Soenens, B. (2010). The development of the five mini-theories of self-determination theory: An historical overview, emerging trends, and future directions. In T. Urdan & S. Karabenick (Eds.), Advances in Motivation and Achievement (Vol. 16, pp. 105-166).